تبیین مفهومی حکمرانی هوشمند شهری به‌مثابه سازوکار شکل‌گیری مزیت رقابتی اجتماعی 1
کد مقاله : 1659-ICM
نویسندگان
محمدرضا مهدوی هزاوه *1، سید محمد جواد موسوی ندوشن2
1دانشجوی دکتری، گروه آینده‌پژوهی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.
2دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مدیریت کسب‌وکار، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.
چکیده مقاله
رشد شتابان شهرنشینی، تشدید نابرابری فضایی و فشار بر زیرساخت‌ها، شهرها را ناگزیر به جست‌وجوی الگوهای نوین حکمرانی کرده است. شهر هوشمند یکی از پاسخ‌های اصلی به این چالش است، اما تجربه‌های جهانی و بومی نشان می‌دهد تکیه صرف بر فناوری و زیرساخت، بدون توجه به ابعاد نهادی و اجتماعی، اغلب به طرح‌های نمایشی و کم‌اثر منجر می‌شود. این مقاله با تکیه بر دیدگاه مبتنی بر منابع، در پی تبیین این پرسش است که «حکمرانی هوشمند شهری» چگونه می‌تواند به‌مثابه سازوکاری برای خلق «مزیت رقابتی اجتماعی» عمل کند. بدین منظور، پژوهش حاضر به‌صورت یک مطالعه مفهومی مبتنی بر مرور روایتی ساخت‌یافته انجام شده است؛ به‌طوری که با جست‌وجوی نظام‌مند دو‌زبانه در پایگاه‌های بین‌المللی و داخلی و غربال‌گری کیفی، مجموعه‌ای از مطالعات شاخص در حوزه شهر هوشمند، حکمرانی، مزیت رقابتی، سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی استخراج و طبقه‌بندی شده است. یافته‌ها به تدوین چارچوبی مفهومی می‌انجامد که در آن، حکمرانی هوشمند شهری (با ابعادی چون شفافیت و حاکمیت داده، یکپارچگی نهادی، شمول و مشارکت دیجیتال و چارچوب‌های تنظیم‌گری) به‌عنوان «قابلیت سازمان‌دهنده» عمل کرده و سه دسته منبع نامشهود یعنی سرمایه اجتماعی، کیفیت زندگی شهری و ظرفیت همکاری و هم‌آفرینی در زیست‌بوم نوآوری را فعال و سازماندهی می‌کند. ترکیب و فعال‌سازی این منابع، مزیت رقابتی اجتماعی را شکل می‌دهد که به‌نوبه خود توسعه پایدار و رقابت‌پذیری شهری را تقویت می‌کند. نوآوری اصلی مقاله، توسعه مفهوم مزیت رقابتی اجتماعی در سطح شهر و نشان‌دادن تقدم ابعاد اجتماعی بر مداخلات صرفاً فناورانه در برنامه‌های شهر هوشمند به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه است.
کلیدواژه ها
حکمرانی هوشمند شهری؛ مزیت رقابتی اجتماعی؛ شهر هوشمند؛ سرمایه اجتماعی؛ کیفیت زندگی شهری؛ پایداری اجتماعی.
وضعیت: پذیرفته شده