| حکمرانی هوش مصنوعی عاملی و چارچوبهای حکمرانی خوب: طراحی مدل ترکیبی با رویکرد سناریوپژوهی |
| کد مقاله : 1546-ICM |
| نویسندگان |
|
سیاوش رفیعی *1، پریا مومن زاده2، امیر کیوان صراف3 1دانشآموخته دکترای تخصصی مدیریت دولتی؛ تصمیمگیری و خطمشی گذاری عمومی پردیس بین المللی کیش، دانشگاه تهران. 2دانش آموخته دکترای تخصصی مدیریت، سیاستگذاری عمومی، پردیس بین المللی کیش، دانشگاه تهران. 3دانشجوی دکترای تخصصی آیندهپژوهی، دانشگاه تهران. |
| چکیده مقاله |
| هدف: مطالعه حاضر با هدف طراحی یک مدل حکمرانی پاسخگو، تطبیقی و چندسطحی برای هوش مصنوعی عاملی مبتنی بر اصول حکمرانی خوب و شناسایی سناریوهای محتمل آینده این فناوری انجام شده است. روششناسی: پژوهش از یک طرح اکتشافی-کیفی بهره میگیرد، که شامل سه لایه اصلی است، مرور نظاممند ادبیات، تحلیلهای کیفی و تطبیقی و طراحی و اعتبارسنجی مدل از طریق دلفی و سناریوپژوهی. دادههای کیفی از طریق ۱۵ مصاحبه نیمهساختاریافته گردآوری شد و با روش تحلیل مضمون ششمرحلهای براون و کلارک (Braun & Clarke, 2006)، سناریوپژوهی با استفاده از منطق شهودی شوارتز برای ترسیم مسیرهای آینده انجام شد. یافتهها: چالشهای اصلی حکمرانی هوش مصنوعی عاملی شامل شفافیت الگوریتمی، پاسخگویی چندسطحی و عدالت توزیعی است. مدل پیشنهادی، “تاج پی” (TAJP)، شامل چهار مؤلفه اصلی، شفافیت، پاسخگویی، مشارکتپذیری و عدالت با ۱۲ زیرمولفه عملیاتیسازی شده که به اختصار به آن ADAAنامیده میشود؛ سناریوپژوهی نشان داد که سناریوی «حکمرانی مشارکتی و تطبیقی» محتملترین و مطلوبترین مسیر آینده است. نتیجهگیری: حکمرانی مؤثر هوش مصنوعی عاملی نیازمند رویکردی چندسطحی، تطبیقی و آیندهنگر است. مدل چهارعاملی تاج پی با اصلاحات مفهومی و عملیاتی، راهنمایی عملی برای خطمشیگذاران و توسعهدهندگان دانش هوش مصنوعی را فراهم میکند تا سیستمهای پاسخگو، شفاف و سازگار با استانداردهای جهانی و تفاوتهای محلی طراحی کنند و همزمان قابلیت تطبیق با محیط فناوری هوش مصنوعی عاملی را داشته باشند. |
| کلیدواژه ها |
| هوش مصنوعی عاملی، حکمرانی خوب، سناریوپژوهی، حکمرانی مشارکتی و تطبیقی، تحلیل مضمون، تاج پی |
| وضعیت: پذیرفته شده |