| سیاستگذاری تطبیقی هوش مصنوعی: بررسی تجارب جهانی و آموزههایی برای حکمرانی دادهمحور در ایران |
| کد مقاله : 1513-ICM |
| نویسندگان |
|
مریم سادات میرشجاع عنبرانی * مریمسادات میرشجاع عنبرانی دانشجوی دکتری مدیریت فناوری |
| چکیده مقاله |
| کشورهای پیشرفته طی سالهای اخیر برای حکمرانی و سیاستگذاری در قبال فناوریهای نوظهوری همچون هوش مصنوعی (AI) راهبردهای متنوعی اتخاذ کردهاند. این پژوهش با مرور نظاممند ادبیات علمی و اسناد سیاستی (۲۰۱۸ به بعد) به تحلیل تطبیقی رویکرد اتحادیه اروپا، ایالات متحده و چین در زمینه حکمرانی هوش مصنوعی میپردازد. تمرکز مطالعه بر مفاهیم کلیدی نظیر sandbox تنظیمگری (محیطهای کنترلشده آزمایش مقررات)، نوآوری مأموریتگرا (mission-oriented innovation)، حکمرانی داده و هوش مصنوعی قابلاعتماد است. یافتهها نشان میدهد اتحادیه اروپا با تأکید بر رویکرد انسانمحور و قوانین جامع (مانند «قانون AI اتحادیه اروپا») پیشتاز وضع مقررات سختگیرانه اما مشوق نوآوری است، در حالی که ایالات متحده عمدتاً رویکردی منعطف و مبتنی بر راهنماهای اختیاری داشته و چین با برنامهریزی متمرکز دولتی و مقررات فناوریمحور، کنترل دولتی و توسعه صنعتی را توأمان دنبال میکند. همچنین مطالعه تجربیات بهکارگیری AI در حکمرانی (از بهبود شفافیت و خدمات عمومی تا مبارزه با فساد و ارتقای توسعه اقتصادی) حاکی از آن است که هوش مصنوعی میتواند به افزایش کارایی دولت، پاسخگویی و عدالت اجتماعی یاری رساند؛ هرچند مدیریت ریسکها و تضمین اعتماد عمومی چالشی اساسی است. در پایان، با توجه به این تجربیات جهانی، درسهایی کاربردی برای ایران استخراج شده و یک چارچوب مفهومی برای حکمرانی نوآورانه و هوشمندانهی هوش مصنوعی در ایران پیشنهاد میگردد. این چارچوب بر تدوین راهبرد ملی جامع، ایجاد سازوکارهای آزمایشی تنظیمگری، جهتدهی مأموریتگرای نوآوریهای AI به حل چالشهای ملی، بهبود حکمرانی دادهها و تضمین اصول اخلاقی و قابلاعتماد بودن سیستمهای هوش مصنوعی تأکید دارد. |
| کلیدواژه ها |
| حکمرانی هوش مصنوعی، تحلیل تطبیقی، سیاستگذاری فناوری، اتحادیه اروپا، دیپلماسی فناوری، تنظیمگری دادهمحور |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر |