از داده تا تصمیم: چالش‌های سیاست‌گذاری دولت در حکمرانی داده در عصر دیجیتال
کد مقاله : 1507-ICM
نویسندگان
فاطمه جمالی *1، علی شایان2، علیرضا حسن زاده2، اسماء حمزه3
1دانشگاه تربیت مدرس، خوابگاه زینبیه، واحد 9
2گروه مدیریت فناوری اطلاعات، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
3استادیار، گروه پژوهشی فناوری‌های نوین بیمه‌ای، پژوهشکده بیمه، تهران
چکیده مقاله
تحول دیجیتال به‌عنوان یکی از مهم‌ترین انقلاب‌های قرن بیست‌ویکم، دولت‌ها را با چالش‌های نوینی در حوزه حکمرانی داده مواجه ساخته است. داده به‌مثابه منبع راهبردی، در صورت فقدان مدیریت مؤثر، می‌تواند مشروعیت، کارایی و اعتماد عمومی به دولت را به خطر اندازد. پژوهش حاضر با هدف بررسی چالش‌های سیاست‌گذاری در فرآیند گذار از داده به تصمیم، ابعاد نهادی، فناورانه، اخلاقی و اجتماعی حکمرانی داده را به‌صورت یکپارچه تحلیل کرده و خلأهای موجود در ادبیات موضوع را پوشش داده است. این مطالعه کیفی و کاربردی بوده و با روش تحلیل مضمون انجام گرفته است. جامعه مطالعاتی شامل منابع علمی نمایه‌شده در پایگاه‌های Scopus و Web of Science بود که پس از پالایش، ۳۱ منبع به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. داده‌ها از طریق کدگذاری تحلیل شده و در نهایت در قالب هفت مضمون سازمان‌دهنده و یک مضمون فراگیر با عنوان «چالش‌های سیاست‌گذاری دولت در حکمرانی داده در عصر دیجیتال» دسته‌بندی گردیدند. مضامین سازمان‌دهنده عبارتند از: چالش‌های زیرساختی و نهادی، حقوقی و سیاست‌گذاری، هماهنگی جریان داده‌ها، اعتماد، اخلاق و امنیت، کیفیت و یکپارچگی داده‌ها، ظرفیت انسانی و نهادی، و سیاستی و نوآوری اقتصادی. یافته‌ها نشان می‌دهد که گذار موفق از داده به تصمیم نیازمند طراحی نهادی شفاف، تضمین استقلال داده، ایجاد مشوق‌های مناسب، ارتقای ظرفیت اداری و بلوغ دیجیتال، تقویت اخلاق داده‌محور و اعتماد اجتماعی، رعایت حریم خصوصی، استانداردسازی فرآیندها و آمادگی برای بهره‌گیری از هوش مصنوعی است. این محورها در کنار هم چارچوبی تحلیلی منسجم برای مدیریت مؤثر داده و تصمیم‌سازی کارآمد در دولت‌های دیجیتال ارائه می‌دهند.
کلیدواژه ها
حکمرانی داده، تحول دیجیتال، سیاست گذاری، دولت و تصمیم
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی