حکمرانی شفاف و عدالت فضایی در پروژه‌های کلان شهری با رویکرد تفکر سیستمی: بررسی توسعه حرم مطهر امام رضا (ع)
کد مقاله : 1451-ICM
نویسندگان
محسن کفاشیان *
کارشناس شهرسازی، سازمان شهرداری مشهد.
چکیده مقاله
پژوهش حاضر با رویکردی سیستمی به تحلیل نابرابری‌های فضایی ناشی از پروژه‌های کلان شهری در محدوده حرم مطهر امام رضا (ع) می‌پردازد و نقش حکمرانی شفاف را در ساختاردهی مسئله و مدیریت پیامدهای توسعه بررسی می‌کند. هدف اصلی، شناسایی الگوهای درهم‌تنیده میان سیاست‌گذاری شهری، تصمیم‌گیری غیرشفاف و تغییرات فضایی–اجتماعی است. این پژوهش از روش ترکیبی (کیفی–کمّی) بهره گرفته است؛ داده‌های کمی شامل شاخص‌هایی از قبیل قیمت زمین، تغییر کاربری اراضی و خدمات شهری و داده‌های کیفی حاصل از مصاحبه و مشاهده میدانی، در قالب تحلیل سیستمی و روابط علّی میان عوامل حکمرانی و نابرابری تحلیل شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد که تمرکز توسعه‌های زائرمحور و اقتصادی، بدون شفافیت اطلاعاتی و مشارکت مؤثر ذی‌نفعان محلی، موجب بروز حلقه‌های بازخورد منفی در نظام حکمرانی شهری شده است؛ حلقه‌هایی که به تشدید نابرابری فضایی، کاهش انسجام اجتماعی و تضعیف کیفیت زندگی منجر می‌شوند. نتایج تأکید می‌کند که درک و مدیریت پویایی‌های شهری مستلزم به‌کارگیری رویکرد تفکر سیستمی، شفافیت در فرایندهای تصمیم‌گیری و طراحی مدل‌های حکمرانی مشارکتی است تا توسعه‌های کلان شهری بتوانند هم‌زمان عدالت فضایی، کارایی اقتصادی و پایداری اجتماعی را تحقق بخشند.
کلیدواژه ها
تفکر سیستمی، نابرابری فضایی، حکمرانی شفاف، پروژه‌های کلان شهری، عدالت شهری.
وضعیت: پذیرفته شده