توسعه شایستگی‌های دیجیتال کارکنان دولت جهت حکمرانی داده‌محور
کد مقاله : 1450-ICM
نویسندگان
سید علی موسوی *، علیرضا مقدم
دانشگاه سمنان
چکیده مقاله
تحول دیجیتال در بخش عمومی، به‌ویژه حکمرانی داده‌محور، مستلزم شایستگی دیجیتال کارکنان است. این پژوهش با رویکرد کیفی ـ توسعه‌ای و بهره‌گیری از مرور نظام‌مند ادبیات و تحلیل اسناد ملی، ابعاد شایستگی دیجیتال موردنیاز کارکنان دولت ایران را شناسایی و چارچوب مفهومی بومی ارائه می‌کند. داده‌های ثانویه شامل ۴۱ مقاله بین‌المللی و چهار سند ملی مرتبط با فناوری اطلاعات و دولت هوشمند تحلیل شدند. یافته‌ها نشان می‌دهند که شایستگی دیجیتال کارکنان یک سازه چندبعدی و شبکه‌ای است که شامل «سواد داده و تحلیل اطلاعات»، «شایستگی فناورانه و زیرساختی»، «حکمرانی داده»، «نوآوری و تحول دیجیتال» و «اخلاق دیجیتال و انسانی» است. تحلیل اسناد ملی و تطبیق با نمونه‌های بین‌المللی آشکار ساخت که در ایران، علاوه بر ضعف مهارت‌های فردی، ناکارآمدی فرآیندهای سازمانی، پراکندگی داده‌ها و فرهنگ سازمانی محافظه‌کار، موانع اصلی تحقق حکمرانی داده‌محور هستند. بر این اساس، مدل نهایی پژوهش در سه سطح فردی، سازمانی و حکمرانی کلان و چهار بُعد مهارت، فرآیند، داده و فرهنگ طراحی شد که همزمان به توسعه شایستگی‌ها، بازطراحی فرآیندها و تقویت زیرساخت داده‌ای می‌پردازد. سامانه دولت هوشمند به‌عنوان زیرساخت ملی داده، پیش‌نیاز و شتاب‌دهنده شایستگی‌های دیجیتال کارکنان معرفی شد. پژوهش نشان می‌دهد که توسعه شایستگی دیجیتال، تنها با آموزش فردی محقق نمی‌شود و نیازمند رویکردی سیستمی و سه‌سطحی است. نتایج می‌توانند نقشه راهی برای سیاست‌گذاران، مدیران و دستگاه‌های اجرایی در حرکت ایران به سمت حکمرانی داده‌محور فراهم کنند و با استانداردهای جهانی هم‌راستا شوند.
کلیدواژه ها
شایستگی کارکنان، حکمرانی داده محور، حکمرانی هوشمند، کارکنان دولت، مدل شایستگی
وضعیت: پذیرفته شده