مدیریت یک ابرچالش ملی: مدل حکمرانی هم‌بافتی برای آینده جمعیتی ۵۸ شهر ایران
کد مقاله : 1399-ICM
نویسندگان
رضا پاینده *1، علیرضا زینی2، صادق انصاری مقدم3
1استادیار دانشگاه تهران
2دانشگاه تهران
3دانشگاه خوارزمی
چکیده مقاله
در سال‌های اخیر، حکمرانی هم‌بافتی به‌عنوان یکی از رویکردهای نوین در مواجهه با مسائل پیچیده عمومی، جایگاه مهمی در ادبیات سیاست‌گذاری پیدا کرده است؛ اما شواهد تجربی آن در حوزه سیاست‌های جمعیتی ایران محدود است. هدف این پژوهش سنجش میزان اثربخشی حکمرانی هم‌بافتی در سیاست‌گذاری جمعیتی ۵۸ شهر منتخب کشور و تبیین نقش بوم ایده‌پردازی مسئله‌محور در این فرایند است. بدین منظور، با استفاده از یک مدل مفهومی مشتمل بر شش بعد شرایط اولیه، طراحی نهادی، رهبری، فرایند مشارکتی و تعاملی، پاسخگویی و خروجی‌ها و پیامدهای همکاری، پرسشنامه‌ای طراحی و پس از تأیید روایی و پایایی، در میان ۱۵۲ نفر از کنشگران مؤثر در سیاست‌گذاری جمعیتی شهرهای منتخب توزیع شد. داده‌ها با رویکرد معادلات ساختاری و روش حداقل مربعات جزئی تحلیل گردید. نتایج نشان می‌دهد که حکمرانی هم‌بافتی به‌طور کلی تأثیر مثبت و معناداری بر تدوین برنامه‌های جمعیتی دارد و بوم ایده‌پردازی مسئله‌محور در این میان نقش میانجی ایفا می‌کند؛ به‌گونه‌ای که برای ابعاد پاسخگویی، میانجی‌گری جزئی و برای خروجی‌ها و پیامدهای همکاری، میانجی‌گری کامل مشاهده شد. این یافته‌ها بیانگر آن است که ترکیب سازوکارهای مشارکتی و ابزارهای ساختارمند ایده‌پردازی می‌تواند به تدوین برنامه‌های واقع‌بینانه‌تر و موردپذیرش‌تر در حوزه جوانی جمعیت در سطح محلی منجر شود.
کلیدواژه ها
حکمرانی هم‌بافتی، سیاست‌گذاری جمعیتی، جوانی جمعیت، بوم ایده پردازی
وضعیت: پذیرفته شده