تحلیل پیامدهای مهاجرت سرمایه انسانی بر عملکرد سازمانی: مطالعه موردی وزارت نفت ایران
کد مقاله : 1335-ICM (R1)
نویسندگان
علیرضا عبادی *1، مهدی علی‌مددی2
1دانشجوی دکتری رشته مدیریت بازرگانی گرایش مدیریت منابع انسانی و رفتارسازمانی، دانشکده مدیریت دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.
2مشاور معاون وزیرنفت در توسعه مدیریت و سرمایه انسانی
چکیده مقاله
مهاجرت فزاینده سرمایه انسانی در سال‌های اخیر به یکی از چالش‌های راهبردی صنعت نفت ایران تبدیل شده و پیامدهای گسترده‌ای بر عملکرد، بهره‌وری و ظرفیت توسعه این صنعت گذاشته است. ماهیت دانش‌محور و فناوری‌پایه فعالیت‌های نفت و گاز، نقش نیروهای متخصص را به یک دارایی استراتژیک بدل کرده و خروج آن‌ها، علاوه بر کاهش مهارت و تجربه موجود، موجب از دست رفتن دانش ضمنی، شبکه‌های حرفه‌ای و حافظه سازمانی می‌شود. یافته‌های پژوهش که مبتنی بر تحلیل اسنادی و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با خبرگان و مدیران صنعت نفت است، نشان می‌دهد که عوامل اقتصادی، تحریم‌های بین‌المللی، نبود نظام انگیزشی اثربخش، مسیر شغلی نامشخص و محدودیت‌های حرفه‌ای از مهم‌ترین دلایل مهاجرت متخصصان هستند. پیامدهای این پدیده شامل اختلال در مدیریت پروژه‌های کلان، افزایش ریسک خطاهای فنی، کاهش کیفیت تصمیم‌گیری، تضعیف نوآوری، افزایش هزینه‌های جایگزینی نیرو، و افزایش فشار کاری بر کارکنان باقیمانده است. این شرایط علاوه بر کاهش توان رقابتی صنعت نفت، تاب‌آوری سازمانی و ظرفیت حکمرانی انرژی کشور را نیز تضعیف می‌کند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که مدیریت این بحران مستلزم بازطراحی سیاست‌های منابع انسانی، تقویت سازوکارهای نگهداشت متخصصان، توسعه مسیرهای رشد حرفه‌ای، و بهره‌گیری از مدل‌های داده‌محور برای پیش‌بینی و پیشگیری از خروج سرمایه انسانی است.
کلیدواژه ها
مهاجرت سرمایه انسانی، نگهداشت نیروی انسانی، عملکرد سازمانی، وزارت نفت، سیاست‌گذاری منابع انسانی، بهره‌وری سازمانی، فرار مغزها
وضعیت: پذیرفته شده