طراحی الگوی حکمرانی عمومی نسل آینده برای نسلz، چارچوب خط‌مشی هوشمند برای آینده دیجیتال ایران
کد مقاله : 1105-ICM
نویسندگان
امیررضا نریمانی *
استادیار دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران
چکیده مقاله
تحولات فناورانه و اجتماعی دو دهه اخیر، مفهوم حکمرانی عمومی را به‌طور بنیادین دگرگون ساخته است. ظهور فناوری‌های دیجیتال، داده‌های کلان، رسانه‌های اجتماعی و هوش مصنوعی موجب شده شیوه تصمیم‌گیری دولت‌ها از الگوی سلسله‌مراتبی به سمت حکمرانی هوشمند و مشارکتی حرکت کند. در این میان، نسل Z (متولدین ۱۳۷۶ تا ۱۳۹۱) به‌عنوان نخستین نسل دیجیتال‌زیست در ایران، ارزش‌هایی چون شفافیت، عدالت اجتماعی، استقلال فردی و مشارکت واقعی را مطالبه می‌کند. بااین‌حال، ساختار حکمرانی در ایران همچنان بر منطق بوروکراتیک و تمرکزگرایی تکیه دارد که موجب شکاف میان انتظارات نسل جدید و نظام اداری سنتی شده است.
این پژوهش با هدف طراحی الگوی حکمرانی عمومی نسل آینده برای نسل Z در چارچوب «خط‌مشی هوشمند برای آینده دیجیتال ایران» انجام شد. روش پژوهش کیفی و مبتنی بر تحلیل اسناد است. ۴۲ سند ملی و بین‌المللی شامل سیاست‌های ایران، گزارش‌های OECD و UNDP و مقالات علمی تحلیل و سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. نتایج نشان داد پنج مؤلفه اصلی—حکمرانی داده‌محور، مشارکت دیجیتال، عدالت الگوریتمی، چابکی نهادی و اعتماد دیجیتال—الگوی مطلوب حکمرانی نسل آینده را شکل می‌دهند. این الگو، پیوند فناوری، ارزش‌های نسلی و تحول نهادی را ترسیم کرده و نشان می‌دهد گذار به سوی دولت یادگیرنده و مشارکتی در ایران مستلزم بازنگری سیاستی و فرهنگی است.
کلیدواژه ها
نسلZ، حکمرانی عمومی، خط‌مشی هوشمند، حکمرانی دیجیتال، رهبری تحول‌آفرین
وضعیت: پذیرفته شده مشروط