| جرم شناسی سازمانی |
| کد مقاله : 1074-ICM (R1) |
| نویسندگان |
|
مصطفی پاک نیت * استادیار، گروه حقوق، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران |
| چکیده مقاله |
| جرمشناسی سازمانی، شاخهای میانرشتهای و نوین در علوم جنایی است که با فاصله گرفتن از تمرکز سنتی بر جرائم فردی، به تحلیل و تبیین رفتار مجرمانه در بستر سازمانها، شرکتها و نهادها میپردازد. این حوزه مطالعاتی، سازمان را نه تنها به عنوان یک بستر وقوع جرم، بلکه به مثابه یک عامل جرمزا مورد بررسی قرار میدهد که ساختار، فرهنگ، اهداف و فرآیندهای آن میتوانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم، مشوق یا تسهیلگر فعالیتهای مجرمانه باشند. محور استفاده از ابزارهای غیرقانونی، منافع سازمان است و نه سودِ شخصیِ غیرقانونی برای فرد. در واقع سود شخصی غیرقانونی به عنوان یک مزیت جانبی به دست میآید و برای بیشتر مداخله کنندگان در جرم سازمانی- که معمولاً فاقد سوءنیت هستند و سابقه کیفری ندارند- انگیزههای قانونی سازمانی مانند طرحهای رفاهی یا مزایای شغلی از قبیل انواع بیمه ها و مرخصی ها و... کافی است. از آنجایی که مفهوم جرم سازمانی ممکن است تداعی کننده جرائم سازمانیافته شود، لازم است به طور مشخصتر تأکید نمود که در جرمسازمانی بر خلاف جرم سازمان یافته تمرکز بر انحرافات از قوانین در حوزه سازمانهای قانونی و توسط کنشگرانی است که در محیطهای حرفهای و قانونی فعالیت میکنند. همچنین حتی اگر اصطلاح «یقهسفید» برای این نوع جرائم ابداع شده باشد، باز هم حوزه مطالعاتی جرم شناسی سازمانی صرفاً محدود به رهبران و مدیرانِ دارای جایگاه اجتماعی و احترام بالا، در سازمانهای قانونی نمیشود |
| کلیدواژه ها |
| جرم شناسی سازمانی، جرم شرکتی، بزهکاری سازمانی، فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی |
| وضعیت: پذیرفته شده |