نقش هوش مصنوعی در مدیریت ابرچالش‌های نظام سلامت: مدلی برای حکمرانی هوشمند
کد مقاله : 1066-ICM
نویسندگان
فراز کاویانی *1، مهدی جنیدی جعفری2، افسانه محمدی سفید دشتی3
1دانشجو
2هیئت علمی دانشگاه شهاب قم
3پرستار بیمارستان امام خمینی تهران
چکیده مقاله
نظام‌های سلامت در کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته با ابرچالش‌هایی نظیر افزایش هزینه‌ها، همه‌گیری‌ها، تغییرات جمعیتی، نابرابری در دسترسی به خدمات، و کمبود نیروی انسانی متخصص روبرو هستند. هوش مصنوعی (AI) به‌عنوان یک فناوری تحول‌آفرین، با توانایی تحلیل داده‌های کلان، پیش‌بینی روندهای سلامت، و بهینه‌سازی تصمیم‌گیری‌های مدیریتی و بالینی، پتانسیل عظیمی برای رفع این چالش‌ها ارائه می‌دهد. این مقاله با هدف بررسی راهکارهای به‌کارگیری هوش مصنوعی در نظام سلامت ایران و ارائه چارچوبی برای حکمرانی هوشمند سلامت، از روش تحقیق ترکیبی شامل مرور نظام‌مند مقالات علمی (Q1/Q2) و تحلیل مدل‌های پیشرو حکمرانی در جهان استفاده کرده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که ابعاد کلیدی حکمرانی هوشمند شامل شفافیت و پاسخگویی، امنیت و حریم خصوصی داده‌ها، عدالت اجتماعی، کارایی و بهره‌وری، و توانمندسازی نیروی انسانی است. بر اساس این ابعاد، مدلی مفهومی پیشنهاد می‌شود که چرخه‌ای از «جمع‌آوری داده → تحلیل هوشمند → تصمیم‌گیری حکومتی ← نظارت مستمر → بازخورد و بهبود» را در بر می‌گیرد. در پایان، پیشنهادات سیاستی برای پیاده‌سازی این مدل در ایران، محدودیت‌های تحقیق، و کاربردهای عملی با تأکید بر بومی‌سازی و پایداری مالی ارائه شده است.
کلیدواژه ها
هوش مصنوعی، حکمرانی هوشمند، نظام سلامت، ایران، اخلاق AI
وضعیت: پذیرفته شده مشروط